Manifeste affirmant le caractère un et divers de la langue d'Oc
Bruno Peiràs |
/ #299 Re: Re: acòrdi!2012-10-05 19:16#298: Ive Gourgaud - Re: acòrdi! Bonjorn Sénher Gorgaud,
La question de l’escritura es « una botelha a l’encre », es lo còp de ba dire. En responsa a vòstra question sus çò que sonatz un « paradòxe » (perqué la diversitat de la lenga escrita serai mai una empacha a la compreneson que la diversitat de la lenga parlada ?), aqui mon punt de vista (mas lo JFB aurà de segur de causas mai avisadas qu’aiçò a vos respondre). Es evident que respècti totalament tot autre punt de vista e tota autra causida que çò que vos vau dire aqui :
1) Me sembla qu’en situacion orala concreta la lenga fa referéncia a un contèxte , a una situacion, a un escambi entre personas de carn e d’òsses, a un « ensemble concret » que fa significacion per totis los 5 senses e tot lo còs, mentre que s’es sonque escrita aquel ensemble fa sofraita. Per exemple, vesi pas brica d ’ambiguitat ni d’empacha al fait de dire « taugo » per dire « taulo » o « pago » per dire « pala » dins la mesura que lo contèxte e la situacion permeton de ba triar e de ba compréner. Per contra, se lo mot es sonqu’escrit e isolat fòra contèxte, benlèu que serà mens simple de destriar se s’agis de la pala per palejar de tèrra o de la paga per pagar lo que ten la pala a la fin de la mesada.
2) Quicòm mai, entre la lenga parlada e la lenga escrita i a (coma diria En La Palissa) l’obstacle de l’escritura e de la lectura. Podètz compréne una lenga, se la sabètz pas legir, o se sabètz pas las convencions pròprias a l’escritura d’aquela lenga, comprenètz pas plan çò qu’es escrit. Se sabètz pas l’alfabet la lenga escrita es ni mai ni mens que de pichons dessenhs ! Al revèrs, se pòt legir una lenga sens i compréner res ! Se sabètz pas qu’en catalan « Perxachs » (èra lo nom d’un de mos regents) se ditz « Pershaks » sabètz pas solament cossi ba prononciar. Avèm un mercand d’uòus a Carcassona que se ditz « Baixoli » e me racontava que digus sabia pas prononciar pas son nom correctament, e mai que d’unis l’apelavan « Baise-au-lit ». Se per vos « ou » es « o » e per ieu « ou » es « òu » riscam de nos barrejar los pincèls.
3) D’autra part lo TDF coma son nom l’indica es un « tresòr » (un cap-d’òbra inegalat) mas se vei plan qu’esclata un meteis mot en un fum de variantas mai o mens artificialas (vòli dire, que son plan mai vesedoiras quand las legissètz qu’ausidoiras quand las escotatz : Roc, ron, meteis, metis, o foc, fuoc, fuèc, o cuol, cuou, quièu, chol, tiol … « aver lo fòc al cuol » se pòt atal desclinar (sul papièr) en tota una multiplicitat de variantas, mentre que la realitat es (ailàs ?) mens variabla e mai prosaïca. Aquelas declinasons son plan utillas per sasir a la lectura tota la realitat de la lenga (ieu m’estimi mai me referar al TDF qu’a d’autris diccionaris, es clar) mas òm vei plan dins una cèrta mesura qu’es pas que differents biaisses de prononciar lo meteis mot. Un pauc coma s’en francés se notava totis los accents : per « peut-être » auriam « ptêt » o « peut-êt » ou « ptët-ben » coma varianta, per « face » auriam « fatche », « fess » , ou « foss », e per «un livre de poche » «in liv de peuch » ou « in livr’eud’poch », per « quatre » « quat », per « peloton » « ploton », per « pneu » « peuneu », per « amitié » « amitché », « amitchié », per « pain » auriam « pan », « ping », « pon », etc…i a de lengas que s’embèstian pas, nòtan pas que las consonantas e atal daissan un certan degrà de libertat per la causida de las vocalas.
4) Sens anar tan luènh (ieu disi lènc) per una rason pratica tanben me sembla comòde d’escriure « uèlh » çò que los unis dison « èl » los autres « ulh » o « èlh », los autre « oèlhs », o « vin » çò que los unis dison « vi » e los autris « vin », man o pan çò que se ditz aici ma e pa e aval pan e man, etc… (per contra evidentament se pòt pas escriure « gos » per dire « can ») per evitar de multiplicar los diccionaris, las etiquetas, los metòdes de lenga, las maquinas per estampar ; permet d’apréne la lenga als que la coneisson pas ; cal pas doblidar tanpauc que los mots son un pauc coma una moneda : cal un minimum d’unitats comunas. Pòdes pas passar ton temps a cambiar de monedas pichonas, a moment donat passas a l’euro, al yen o al dollar. Dal moment qu’es per crompar de vin, sias content !
5) Me sembla racional a ieu d’aver un socit d’unitat dins l’escriure, en sapient que lo parlar concret es mai del costat de la diversitat. Aquela unitat se pòt probablament retrobar quin que sia lo sistèma de grafia qu’emplegatz, mistralenc o classic.
|
|
Tous contre la location du Motu HOREA de TUMARAA.
Y a-t-il quelque chose que vous voulez changer ?
Le changement n'a pas lieu en gardant le silence. L'auteur de cette pétition a eu le courage de ses opinions. Allez-vous faire de même ? Lancez un mouvement social en créant une pétition.
Lancez votre propre pétitionAutres pétitions qui pourraient vous intéresser
Sauvons le Salon, le Bio, le Bleu et leur écrin !
2806 Créé: 2024-02-09
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 2806 |
2024 | 2805 |
TeleBielingue, notre identité régionale
2750 Créé: 2024-01-17
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 2750 |
2024 | 2748 |
Réaffectation ou fermeture du Centre Fédéral d'Asile de Boudry
1796 Créé: 2024-02-16
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 1796 |
2024 | 1796 |
Soutenons le Lycée-Collège de l’Abbaye de Saint-Maurice
1624 Créé: 2024-02-21
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 1624 |
2024 | 1623 |
Le Ski aux Bugnenets est menacé!
1397 Créé: 2024-01-15
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 1397 |
2024 | 1397 |
Non à l'ouverture d'un centre d'accueil pour migrants à Arzier-Le Muids
970 Créé: 2024-04-05
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 970 |
2024 | 969 |
STOP à la taxe-vignette spéciale sur les déchets verts de la Commune de Bourg-en-Lavaux
851 Créé: 2024-03-28
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 851 |
2024 | 844 |
Fribourg ville morte, NON !
779 Créé: 2024-01-08
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 779 |
2024 | 778 |
Rendez Bénédicte à sa maman!
802 Créé: 2024-03-19
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 802 |
2024 | 802 |
À LA DIRECTION DU LYCÉE BLAISE-CENDRARS - POUR UNE MEILLEURE PRÉVENTION DES ABUS DE POUVOIR
387 Créé: 2024-01-03
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 387 |
2024 | 387 |
CLI de l'étang
395 Créé: 2024-05-13
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 395 |
2024 | 395 |
Pétition en faveur du maintien du stade olympique de la Pontaise
331 Créé: 2024-03-21
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 331 |
2024 | 331 |
Transports publics gratuits pour les habitants de La Tzoumaz et Isérables
300 Créé: 2024-03-06
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 300 |
2024 | 300 |
PRÉSERVONS LES ÎLOTS DE FRAÎCHEUR À GENÈVE!
330 Créé: 2023-11-01
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 330 |
2024 | 267 |
Soutien au Collectif étudiant pour la Palestine - UNINE
401 Créé: 2024-05-15
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 401 |
2024 | 399 |
Pétition pour la sortie de la Suisse de l'OMS
3665 Créé: 2022-02-21
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 3665 |
2024 | 251 |
Pour une télécabine directe Isérables - La Tzoumaz et contre une télécabine Riddes - Morands - Villy - Eterpey - La Tzoumaz
258 Créé: 2024-03-19
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 258 |
2024 | 258 |
Planification du temps de travail hebdomadaire à 42 + 4h pour les médecins assistants et chefs de cliniques fribourgeois
186 Créé: 2024-09-03
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 186 |
2024 | 186 |
Pétition pour la Révision Équitable du Règlement de la Taxe Intercommunale sur les Résidences Secondaires dans la région de Montreux-Riviera-Villeneuve
151 Créé: 2024-02-18
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 151 |
2024 | 151 |
Réintégration de l’élève Léo Texeira Ferreira au Lycée Denis de Rougemont (2eme année 2024-2025)
130 Créé: 2024-08-15
Période de temps | Nombre de signatures |
---|---|
De tous les temps | 130 |
2024 | 130 |